Fotografie - algemeen


Tips voor beter fotograferen

Ik probeer allerlei dingen vast te leggen die mijn ogen waarnemen. Dit kunnen dingen zijn, maar ook dieren, gebouwen, landschappen. Voor jezelf moet je een keus maken uit een reflexcamera al dan niet met verwisselbare objectieven, of een instantcamera met liefst een zoom mogelijkheid. De te gebruiken films zijn ook van belang voor de keus van je camera. Gebruik je "normale fotorolletjes" (de zogeheten 35 mm of ook wel kleinbeeldfilmpjes), of de "nieuw" op de markt zijnde APS films.

Keuze films

35 mm films zijn de films die het meest gangbaar zijn op dit moment, hoewel de APS vanwege zijn gebruikersgemak terrein wint. Andere filmformaten zoals 6x4 cm, laat ik hier even buiten beschouwing. De voor- en nadelen moet je voor jezelf tegen elkaar afwegen. Ik noem er enkele op:

  35 mm APS
ontwikkelen film overal niet overal
prijs ontw/afdrukken goedkoop nog hoog
nabestelling na 1 week 2 of > weken
advies max. postergrootte 100 ASA ong. A1 A2 - A3
dia mogelijkheid ja, ver ontwikkeld ja, kinderschoenen
films tussentijds wisselen nee ja, mits camera toelaat
grootte film (35 mm is 100%) 100% 66 %
keuze camera's zowel reflex als compact: groots vooral instant, enkele reflexen
prijs goede reflex camera ong. 900 incl obj 35-80 mm ong 900 incl obj 24-55 mm
voorbeeld reflex Canon EOS 500N +35-80 mm Nikon Pronea-S + 30-60 mm
prijs goede compact camera 400 - 600 gulden (zoom 38-105) 400 - 600 gulden (zoom 24-70)
voorbeeld compact camera Pentax Espio (38-105) Minolta Vectis 300 (24-70)
byzonderheden wereldwijd verkrijgbaar zeer kleine camera's mogelijk

Wat vooral in het oog springt zijn de ontwikkeltijden van APS, wat beduidend langer kan duren. Een nabestelling voor een vergroting van APS duurt soms langer dan twee weken, omdat het in Duitsland geprint moet worden. Nederland kent geen ontwikkelcentrale die APS vergrotingen maakt. De ontwikkel/afdrukprijs voor APS is voorlopig nog een stukje hoger dan de gangbare 35 mm prijs. (50%)

APS geeft daarentegen wel het gemak van verschillende formaten die met 1 camera/film combinatie mogelijk zijn. Zoek je handzaamheid (portabiliteit), dan is een compact camera te verkiezen boven een reflex. Een ingebouwde zoom (3 maal zoom) geeft je dan de mogelijkheid het onderwerp van dichterbij of juist verderaf te fotograferen. De reflex biedt wel mider portabiliteit, maar geeft meer mogelijkheden voor de creatieve fotograaf.

Handmatige instellingen zijn mogelijk voor de geoefende fotograaf, als ook het verwisselen van verschillende (extreme) objectieven. Extreme objectieven zijn bijvoorbeeld 7 mm objectieven waarbij je moet uitkijken dat je je eigen voeten niet op de plaat vastlegt! Ook macrofotografie komt dichterbij de mogelijkheden, hoewel enkele compactcamera's ook een macro stand kennen (bij aanwezigheid van programma's is dit de tulp afbeelding op beide soorten camera's).

Gevoeligheid film

Het is belangrijk te weten welke film gevoeligheid je gebruikt om mee te fotgraferen. Hoe hoger de gevoeligheid (uitgedrukt in de waarde iso, een internationale eenheid standaard) des te korreliger de foto wordt bij vergroting. Daar staat weer tegenover dat die hoge gevoeligheid de film weer geschikt maakt voor snelle foto's zoals bij aktiefoto's (voetballen, motocross). Door de combinatie van een hoge gevoeligheidsfilm (400-1000 iso) met een korte sluitertijd is dan het vastleggen van een snel plaatje makkelijker mogelijk, zonder last te krijgen van bewegingsonscherpte (trillen van de hand). In sommige situaties wil je juist geen actie vastleggen , en bevind je je in de tropen met enorm warme en fel schijnende zon en scherp afstekende kleuren. Een film met hooggevoeligheid zou hier slechte resulaten opleveren (overbelichting) en een lagere resolutiefilm (50-200 iso) levert de mooiste resultaten. Er moet in zulke omstandigheden goed worden opgelet op de lichtmeting, een compensatie van de lichtmeting is dan vaak noodzakelijk(

Onderstaande tabel is niet volledig, maar geeft wel een indicatie welke films er gebruikt kunnen worden en onder welke omstandigheden.

Filmgevoeligheid algemene karakteristieken  
50 iso zeer veel zon - blauwe luchten, felle zon, witte huizen, felle kleuren en fel licht dus (tropen)  
100 iso veel zon - blauwe luchten, veel zon, nederlandse zomers  
200 iso (veel) zon, schemer- avondlicht langere sluitertijden (winter)  
400 iso aktie - weinig zon, minder lange sluitertijden mogelijk bij minder licht  
1000 iso aktie - weinig licht nodig  

Er kan over het algemeen worden gesteld, dat de iso 100 en ook de 200 ISO films algemene films zijn, bij elke jaargetijde passend. Over merken valt gewoon niet te twisten, dit is geheel de eigen smaak van de fotograaf. Ikzelf geef een voorkeur aan de warme kleuren van de diafilms van Fuji. Voor zwartwit heeft Ilford 400 films mijn voorkeur, omdat deze gewoon in het normale kleurenfilm proces kan worden ontwikkeld, en dat drukt weer de kosten.

Keuze camera

Je wordt overspoeld met camera's op zowel reflex als ook compactcamera gebied. Vanaf hier wordt ingegaan op de mogelijkheden van de AF reflexcamera,omdat dat toch mijn voorkeur heeft. Een bezoek aan de gerenommeerde vakhandelaar is altijd aan te bevelen, waarbij je zelf je budget vooraf vastgezet hebt voordat je bij die handelaar komt. Houd altijd een ruimte van ongeveer 200 gulden boven je budget in het hoofd als die ene camera nou net datgene heeft wat je ermee wilt gaan doen. Koop nooit meteen, ga eerst informatie inwinnen, lees de opgevraagde folders van verschillende merken en laat je niet overbluffen door een verkoper van een "vak"handelaar, want die zijn er helaas ook. Reflexcamera's worden tegenwoordig vaak als setjes verkocht, dat wil zeggen: camerabody + een losse zoomlens (soms twee).

Er kan een onderscheid gemaakt worden in een middenklasse reflexcamera (prijsklasse body: 500-900 gulden) en het hierboven gelegen duurdere segment. Omdat die middenklasse het meest verkoscht wordt, zal ik dat hier behandelen. De merken die voorop lopen in deze klasse zijn: Canon, Nikon, Minolta en de hybride camera's van Olympus, die het midden houden tussen een compactcamera, met echter hoogwaardige lensdelen in het vaste objectief. Er zijn wel andere merken zoals Sigma, maar die zijn moeilijker verkijgbaar en daarom soms ook duurder. Kies je voor een bepaald merk, dan kies je ook voor een systeem.Dit wil zeggen dat objectieven doorgaans niet zonder hulpmiddelen en onderling tussen merken kunnen worden gewisseld. Kan het wel mbv hulpmiddelen, dan valt er altijd wel een feature af, waar je rekening mee moet houden. Kort gezegd: een canon objectief past niet op een Nikon camerabody. Dit heeft te maken met de soort sluiting (bijvoorbeeld schroefdraad) en de computerconnecties die de camera aan het objectief doorgeeft en omgekeerd.

Objectieven voor reflexcamera's

Om leuk te kunnen beginnen is een zoomlens van 28-80 mm meestal al voldoende. Objectieven kunnen een inwendige motor hbben of worden aangestuurd vanuit de body. Een inwendige motor in het objectief heeft als voordeel snelheid en otlast de computer in de camera enigszins. Het cameramerk Canon had tot voor kort als enige de motor voor de aansturing van het AF objectief in het objectief zelf zitten. Dit had als voordeel dat het objectief sneller scherpstelde. Sigma is inmiddels met een soortgelijke serie objectieven gekomen die het patent van Canon niet aantastte, en die zeker even snel en geruisloos zijn.

Lichtsterkte van de lens kan vaak een grote rol spelen bij het eindresultaat: de foto of de dia. Je moet nl diafragmeren (hoe groter het diafragma getal, des te kleiner de lensopening), en een lage diafragma-getal geeft de fotograaf meer "speelmogeljkheid", en het resultaat is scherpere afdrukken. Dat diafragmagetal geeft de lichtsterkte van het objectief aan. Hoe lichtsterker, des te minder licht noodzakelijk is, en des te beter de lenzen die in het objectief gebruikt zijn.

Objectieven met een laag diafragmagetal (=hoge lichtsterkte) zijn verhoudingsgewijs dan ook duurder dan objectieven die minder lichtsterk zijn. Een gangbaar en goedkoper model objectief is dan de 28-80 mm of 35-80 mm objectief, beginnend met een lichtsterkte van f=3,5-4,5. Er zijn ook objectieven in de handel die een zoom hebben van 28-105 mm met een redelijk hoge lichtsterkte: f=2,8-4. Deze zijn nog relatief goedkoop voor de kwalitiet die ze leveren, en zijn vaak inclusief zonnekap geleverd. Een voorbeeld hierbij is de Sigma 28-105 mm voor ongeveer 650 gulden. Canon EOS vatting is ongeveer 50 gulden extra.

Wil je verder kunnen inzoomen, dan is een vervolg op de bovengenoemde objectieven voor de handliggen. Heb je een 35-80 mm, dan zoek je het liefst een zoom 80-200 mm of een 75-300. Deze objectieven zijn volop in de handel en zijn daarom prettig geprijsd, ze moeten met elkaar concurreren, en dat levert jou kortingen op. Reken op 400-550 gulden voor een 75-300 mm objectief, waarmee soms ook nag macro gefotografeerd kan worden (apart bij te kopen voorzetlens van 100 gulden). Ook hier zijn zonnekappen meestal bijgeleverd. Onderschat het nut van een zonnekap niet. Ongewenste lichtschitteringen in de lenzen wordt zo vermeden. Er is een onderscheid tussen "vreemd merk" apparatuur en "eigen merk" apparatuur. Soms doet de fabrikant van de camera moeilijk als er "vreemd merk" apparatuur gekoppeld wordt aan de losse body, zeker wanneer storingen binnen de garantietijd valt. Je zult prijsverschillen zien in "vreemd merk" apparatuur en "eiegen merk" apparatuur. Niet altijd is de hogere prijs voor een eigen merk gerechtvaardigd, zo hebben vele tests bewezen.

Losse flitsers voor reflexcamera's

Een losse flitser is handig als je meer wilt kunnen verlichten dan alleen een onderwerp binnenskamers. Een reflexcamera is tegenwoordig al gauw uitgerust met een zogeheten popup flitser boven de zoeker. Het voordeel van zo'n popup flitser is, dat die meestal volstaat voor de meeste doelen. Het heeft echter een laag richtgetal. Dit is de waarde die aan een flitser wordt gegeven voor de hoeveelheid licht die hij afgeeft. Hoe hoger die waarde, des te hoger de lichtopbrengst. In grote ruimtes voldoet een popupflitser gewoon niet, en geeft een mager resultaat. Hier moet de losse flitser uitkomst bieden. Ook hier kan er onderscheid tussen "eigen merk" flitsers en "vreemd merk" flitsers. Het nadeel van "eigen merk" flitsers is, dat het alleen op dat merk camera gebruikt kan worden. Sommige "vreemd merk" flitsers kunnen op meerdere merken camera's worden gebruikt. Er wordt dan gebruik gemaakt van een adapter, dat tussen de flitserschoen van de camera en de flitser geplaatst wordt. Voordeel is dat dit de compatibiliteit bevordert. Ga je ooit over op een ander merk, dan kun je waarschijnlijk die flitser ook gebruiken, maar dan hoef je alleen zo'n adapterschoen te kopen. Dit kan handenvol geld schelen. Metz maakt zulke flitsers. Informeer hiervoor bij de vakhandelaar.

De foto's maak ik met diverse Canon camera's. Ik ga altijd met minstens twee camera's op stap: meestal zijn dit de Canon EOS 600 en de Canon EOS 500.

De objectieven die ik daarbij gebruik zijn meestal de 35/80 (Canon), de 70/300 Macro (sigma) en de 180mm Macro. De nodige andere spullen als flitsers, tussenringen, reserve filmpjes, creatieve filters, en 2maal converter sleep ik allemaal mee in mijn Lowe-pro fototas. Daar komt soms nog de handbediende camera Canon AE1 met twee objectieven bij voor zwartwit fotografie... Soms voel ik me een muilezel. Het is een soort verslaving voor mij, net als karpervissen.


Updated: 24/7/99